Ομφαλοκήλη

Τι είναι η ομφαλοκήλη;

Οι κήλες εμφανίζονται σε σημεία αδυναμίας του κοιλιακού τοιχώματος. Το περιεχόμενο της κοιλιακής κοιλότητας (λίπος και έντερο) μπορεί να προβάλλεται μέσω του χάσματος δημιουργώντας μία διόγκωση.

Η ομφαλοκήλη σχηματίζεται όταν το χάσμα είναι μέσω του ομφαλού, και η παρα-ομφαλοκήλη όταν το χάσμα είναι παρακείμενο του ομφαλού.

Μια αληθής ομφαλοκήλη συνήθως εμφανίζεται στα νεογέννητα και σε παιδιά μικρής ηλικίας. Εμφανίζεται ως διόγκωση του ομφαλού, η όποια είναι πιο εμφανής όταν το παιδί κλαίει. Στη πλειονότητα τους κλείνουν αυτόματα καθώς το παιδί μεγαλώνει, με τη συντριπτική πλειοψηφία να εξαφανίζονται μέχρι την ηλικία των 3 ετών. Δεν είναι συνήθως επικίνδυνες και χρήζουν χειρουργικής εκτίμησης όταν εμμένουν μετά την ηλικία των 4 ετών. Η επέμβαση στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι μία διαδικασία που πραγματοποιείται από έναν ειδικό παιδοχειρουργό.

Υπάρχουν κι άλλων ειδών κήλες που δημιουργούνται από εκτεταμένη πίεση στα τοιχώματα σε άλλα σημεία του σώματος (π.χ. βουβωνοκήλη) ή ακόμα και μετά από κάποια χειρουργική επέμβαση (μετεγχειρητικές κήλες).

Όλες οι περιπτώσεις χρήζουν άμεσης χειρουργικής αντιμετώπισης, ώστε να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά.

Ποια είναι η διαφορά με την παρα-ομφαλοκήλη;

Η παρα-ομφαλοκήλη είναι κήλη του κοιλιακού τοιχώματος που εμφανίζεται τους ενήλικες καθώς συνήθως βρίσκονται λίγο πιο πάνω ή κάτω από τον ομφαλό και περιλαμβάνουν προπεριτοναϊκό λίπος ή επίπλουν. Είναι συχνές και εμφανίζονται μέσω της φυσικής αδυναμίας του κοιλιακού τοιχώματος στον ομφαλό. Μπορούν να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία. Ωστόσο, τείνουν να είναι πιο συχνές σε ηλικιωμένους άνδρες και πιο πιθανό σε άτομα που είναι υπέρβαρα. Άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη παρα-ομφαλικής κήλης περιλαμβάνουν οτιδήποτε αυξάνει την κοιλιακή πίεση, όπως χρόνιο βήχα, δυσκοιλιότητα, έντονη άσκηση και βαριά ανύψωση.

Στην καθομιλουμένη ο όρος ομφαλοκήλη συμπεριλαμβάνει και την παρα-ομφαλοκήλη.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ομφαλοκήλης;

Οι ασθενείς παρουσιάζονται με ένα εξόγκωμα στην περιοχή του ομφαλού το οποίο σχετίζεται με ήπια ενόχληση και αίσθημα βάρους. Σε περιπτώσεις στις οποίες μπορεί να περιέχεται έντερο, ο ασθενής μπορεί να παρουσιαστεί με συμπτώματα απόφραξης (διατεταμένη κοιλιά και κοιλιακό άλγος).

Τα συμπτώματα επιδεινώνονται συχνά κατά την άσκηση και ανύψωση βάρους. Τα συμπτώματα μπορεί να κυμαίνονται από μια ελαφριά ενόχληση μέχρι και πολύ έντονο πόνο, σε βαθμό που να περιορίζουν τη δραστηριότητα ενός ατόμου και με αποτέλεσμα ακόμα και τη διακοπή της εργασίας.

Τύποι Ομφαλοκήλης

Υπάρχουν διάφοροι τύποι ομφαλοκήλης που παρουσιάζουν διαφορετικής έντασης συμπτώματα:

• Απλή ή ανατασσόμενη κήλη: Παρουσιάζεται με μικρή συνήθως διόγκωση με το περιεχόμενο να ανατάσσεται με ευκολία πίσω στην κοιλιά. Τα συμπτώματα είναι σχετικά ήπια σε αυτές τις περιπτώσεις.
• Μη ανατασσόμενη κήλη: Παρουσιάζεται με μόνιμο εξόγκωμα, όταν το περιεχόμενο δεν ανατάσσεται. Συνήθως οι ασθενείς παρουσιάζονται με ήπια δυσφορία στην περιοχή και αίσθημα βάρους.
• Αποφραγμένη κήλη: Είναι η μη ανατασσόμενη κήλη που περιέχει έντερο. Οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάζουν διατεταμένη κοιλιά.
• Περισφιγμένη κήλη: Είναι η μη ανατασσόμενη κήλη, κατά την οποία πλέον παρεμποδίζεται η αιμάτωση του περιεχομένου, με αποτέλεσμα την ισχαιμία ή και νέκρωσή του. Συνήθως οι ασθενείς παρουσιάζονται με έντονο πόνο και πιθανή διάταση της κοιλιάς.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Τις περισσότερες φορές η κλινική εξέταση είναι αρκετή για τη διάγνωση της ομφαλοκήλης και δεν απαιτούνται περαιτέρω εξετάσεις. Σε σπάνιες περιπτώσεις απαιτούνται απεικονιστικές εξετάσεις με υπερήχους ή αξονική τομογραφία για επιβεβαίωση της διάγνωσης και του περιεχόμενου της κήλης και ως οδηγό για τον προγραμματισμό της χειρουργικής επέμβασης.

Πώς μπορούν να προκύψουν επιπλοκές;

Επιπλοκές μπορούν να προκύψουν από μία ομφαλοκήλη ως αποφραγμένη ή περισφιγμένη κήλη. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα συμπτώματα είναι πιο έντονα και μπορεί να δημιουργηθούν πιο σοβαρές επιπλοκές, ειδικά σε περιπτώσεις που περιέχεται έντερο μέσα στην κήλη.

Ο στραγγαλισμός είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται όταν το περιεχόμενο της κήλης «παγιδεύεται» μέσα στην κήλη και επηρεάζεται η αιμάτωση («στραγγαλίζεται») του περιεχομένου της κήλης. Μερικές φορές το έντερο μπορεί να παγιδευτεί μέσα στην κήλη, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε απόφραξη του εντέρου, απειλώντας δυνητικά τη ζωή του ασθενή. Μια στραγγαλισμένη κήλη είναι δυνητικά μια σοβαρή και απειλητική για τη ζωή επιπλοκή και χρήζει επείγουσας χειρουργικής αντιμετώπισης. Ο ασθενής με επώδυνη και μη ανατάξιμη κήλη πρέπει να απευθυνθεί σε εξειδικευμένο χειρουργό το συντομότερο δυνατό.

Ποια είναι η θεραπεία για την ομφαλοκήλη;

Ο μόνος τρόπος για να απαλλαγούμε από μια κήλη είναι με χειρουργική επέμβαση για μία οριστική θεραπεία.

Πότε ενδείκνυται η χειρουργική επέμβαση;

Εάν η ομφαλοκήλη είναι πολύ μικρή και ασυμπτωματική, τότε δεν ενδείκνυται απαραίτητα η χειρουργική αντιμετώπιση.

Όταν είναι συμπτωματική η ομφαλοκήλη, συνήθως προσφέρεται αποκατάσταση με σκοπό την ανακούφιση των συμπτωμάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενή.

Σε περιπτώσεις περισφιγμένης ή μη ανατάξιμης ομφαλοκήλης συστήνεται επείγουσα χειρουργική αποκατάσταση.

Ανοικτή αποκατάσταση ομφαλοκήλης

Η «ανοιχτή» προσέγγιση πραγματοποιείται χωρίς εμφανή ουλή καθώς αυτή «κρύβεται» στον ομφαλό. Το μέγεθος της τομής εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως το μέγεθος της κήλης και η ποσότητα του λίπους του κοιλιακού τοιχώματος. Συνήθως είναι περίπου 2 εκατοστά.

Κατά το χειρουργείο, η κήλη παρασκευάζεται προσεκτικά και αφού εντοπιστεί το χάσμα στο κοιλιακό τοίχωμα, το περιεχόμενο της επιστρέφεται στην κοιλιά. Περιστασιακά το περιεχόμενο της κήλης μπορεί να αφαιρεθεί. Σε περιπτώσεις που το χειρουργείο γίνεται για αποφραγμένη ή περισφιγμένη κήλη, το περιεχόμενο της ελέγχεται για να επιβεβαιωθεί ότι δεν έχουν υποστεί ανεπανόρθωτη βλάβη.

Κατόπιν, η κήλη επιδιορθώνεται είτε τοποθετώντας πλαστικό πλέγμα (συχνά πολυπροπυλένιο), είτε κλείνοντας το χάσμα με ράμματα.

Η ανάγκη για χρήση πλέγματος εξαρτάται από το μέγεθος της κήλης. Το πλέγμα μπορεί να τοποθετηθεί πίσω από τους μύες του κοιλιακού τοιχώματος και μπροστά από το περιτόναιο (sublay), ή μπροστά από τους μύες (onlay). Η τεχνική κατά την οποία το πλέγμα τοποθετείται απλά για να καλύψει το χάσμα και ονομάζεται inlay. Στη σύγχρονη χειρουργική η τεχνική sublay έχει επικρατήσει όπου είναι δυνατή. Έχει το πλεονέκτημα ότι προστατεύει το πλέγμα σε περίπτωση επιφανειακής λοίμωξης. Ταυτόχρονα η κατανομή των δυνάμεων που ασκούνται στο πλέγμα ενισχύουν την αποκατάσταση, σε σχέση με την onlay όπου ωθούν το πλέγμα από το κοιλιακό τοίχωμα.

Λαπαροσκοπική αποκατάσταση ομφαλοκήλης

Η «λαπαροσκοπική» αποκατάσταση πραγματοποιείται με 3 τομές στο πλάι της κοιλιάς. Η μία γίνεται για την κάμερα και οι άλλες δύο για τα χειρουργικά εργαλεία. Χρησιμοποιώντας λαβίδες λαπαροσκοπικής χειρουργικής, το περιεχόμενο αφαιρείται από το σάκο και επιστρέφεται πίσω στην περιτοναϊκή κοιλότητα. Κατόπιν υπάρχουν διαφορετικές επιλογές αναλόγως του μεγέθους και των ανατομικών χαρακτηριστικών της κήλης.

Η μία επιλογή είναι να τοποθετηθεί ένα ειδικό πλέγμα, πάνω στο χάσμα της κήλης φροντίζοντας να καλύψει αρκετή απόσταση από τα όρια της κήλης. Το πλέγμα στερεώνεται στο κοιλιακό τοίχωμα με τη χρήση ραμμάτων ή ειδικών συνδετήρων. Το συγκεκριμένο πλέγμα είναι ειδικά σχεδιασμένο έτσι ώστε να μην κολλάει στο έντερο λόγω ειδικής επικάλυψης, επιτρέποντας την χρήση του εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας.

Η άλλη μέθοδος απαιτεί την αποκόλληση του περιτόναιου από τους μύες και την τοποθέτηση του πλέγματος μεταξύ των μυών και του περιτόναιου. Απαιτεί περισσότερο χρόνο αλλά έχει το πλεονέκτημα ότι το πλέγμα «κρύβεται» από την περιτοναϊκή κοιλότητα.

Οι ασθενείς μπορούν να πάρουν εξιτήριο ακόμα και την ίδια ημέρα υπό προϋποθέσεις.

Ποια είναι η κατάλληλη μέθοδος για την περίπτωσή μου;

Η μέθοδος της ανοικτής αποκατάστασης μπορεί να πραγματοποιηθεί με τοπική, γενική ή περιοχική αναισθησία. Ωστόσο, η λαπαροσκοπική αποκατάσταση μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με γενική αναισθησία.

Ο Δρ Γεωργίου θα συζητήσει εκτεταμένα με τον κάθε ασθενή όλες τις μεθόδους, και θα προτείνει την πιο κατάλληλη για τον κάθε ασθενή.

Μετά το εξιτήριο

Μετά τo εξιτήριο, η περιοχή γύρω από τον ομφαλό μπορεί να είναι επώδυνη για τις πρώτες ημέρες. Απλά αναλγητικά είναι συνήθως αρκετά. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων χρησιμοποιούνται απορροφήσιμα ράμματα για το κλείσιμο της πληγής που δεν χρειάζεται να αφαιρεθούν. Μπορείτε να κάνετε ντους και μπάνιο μετά από 24 ώρες. Κατά την εξιτήριο παρέχονται οι απαραίτητες οδηγίες από τον χειρουργό σας.

Δεν υπάρχουν περιορισμοί στη διατροφή μετά το χειρουργείο. Ωστόσο, συνιστάται, για τις πρώτες 3-5 ημέρες να τρώτε σχετικά ελαφριά και ήπια τροφή, και να αποφεύγετε τα αναψυκτικά.

Μετά τη χειρουργική επέμβαση, συστήνεται οι ασθενείς να περπατάνε και να κινητοποιούνται με σταδιακή αύξηση της δραστηριότητας. Θα πρέπει να αποφεύγεται η άρση βαριών αντικειμένων για τις πρώτες 4 έως 6 εβδομάδες μετά τη χειρουργική επέμβαση. Σε απουσία ενόχλησης, είναι ασφαλής η ποδηλασία, το κολύμπι και το τρέξιμο εντός περίπου 2 εβδομάδων από τη χειρουργική επέμβαση.

Η επιστροφή στη εργασία εξαρτάται από τη απασχόληση του ασθενή. Οι περισσότεροι ασθενείς που έχουν δουλειά γραφείου μπορούν να επιστρέψουν στην εργασία τους μετά και από 48 ώρες. Εάν απαιτείται βαριά χειρωνακτική εργασία, τότε συνιστάται αναρρωτική άδεια 4-6 εβδομάδων.

Ο Γενικός Χειρουργός Δρ. Παναγιώτης Γεωργίου είναι Διευθυντής Γενικός Χειρουργός στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. Είναι εξειδικευμένος σε όλες τις τεχνικές αποκατάστασης της ομφαλοκήλης χωρίς ουλή και διαθέτει πολυετή εμπειρία στη χειρουργική αποκατάστασή των κηλών. Επικοινωνήστε άμεσα μαζί του για να απαλλαγείτε οριστικά από τον πόνο της ομφαλοκήλης.