Τι είναι η παγκρεατίτιδα;
Παγκρεατίτιδα είναι η νόσος κατά την οποία προκαλείται φλεγμονή στο πάγκρεας. Διαχωρίζεται σε δύο βασικά είδη, στην οξεία παγκρεατίτιδα και στη χρόνια παγκρεατίτιδα. Ανάμεσα στα πλέον συνηθισμένα συμπτώματα της είναι ο πόνος στο επιγάστριο, το αίσθημα ναυτίας και η τάση προς έμετο. Σε ασθενείς με χρόνια παγκρεατίτιδα είναι αρκετά συνηθισμένο το φαινόμενο ακούσιας απώλειας βάρους, με τον ρυθμό της απώλειας να επιταχύνεται με την εξέλιξη της νόσου.
Τι είναι και πού εντοπίζεται το πάγκρεας;
Το πάγκρεας είναι ένας αδένας στην κοιλιακή χώρα, ο οποίος βρίσκεται πίσω από το στομάχι και σε επαφή με το αρχικό τμήμα του λεπτού εντέρου (δωδεκαδάκτυλο). Απελευθερώνει ένζυμα που συμβάλλουν στην αφομοίωση των τροφών και παίζει σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό της γλυκόζης. Η απελευθέρωση παγκρεατικών ενζύμων στο λεπτό έντερο είναι σημαντική για την εύρυθμη λειτουργία της πέψης, γεγονός το οποίο καθιστά το πάγκρεας απαραίτητο για τον ανθρώπινο οργανισμό.
Τύποι παγκρεατίτιδας
Η παγκρεατίτιδα χωρίζεται σε οξεία και η χρόνια:
- Οξεία παγκρεατίτιδα είναι μια ξαφνική φλεγμονή του παγκρέατος που διαρκεί για μικρό χρονικό διάστημα και μπορεί να κυμαίνεται από ήπια έως πολύ σοβαρή ασθένεια. Οι περισσότεροι ασθενείς με οξεία παγκρεατίτιδα αναρρώνουν πλήρως μετά τη λήψη της σωστής θεραπείας. Σε σοβαρές περιπτώσεις, η οξεία παγκρεατίτιδα μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία, σοβαρή βλάβη των ιστών, μόλυνση και κύστεις.
Σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει και ανεπάρκεια σε ζωτικά όργανα όπως η καρδιά, οι πνεύμονες και τα νεφρά με συνέπεια το θάνατο. Η θεραπεία της οξείας παγκρεατίτιδας είναι απαραίτητη για τον περιορισμό των συμπτωμάτων και την ριζική επίλυση των αιτίων που την προκαλούν. - Χρόνια παγκρεατίτιδα είναι η παρατεταμένη φλεγμονή στο πάγκρεας, συνήθως μετά από ένα ή πολλαπλά επεισόδια οξείας παγκρεατίτιδας. Η κύρια αιτία είναι στην πλειονότητα των ασθενών η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλκοόλ για μεγάλο χρονικό διάστημα ή η χολολιθίαση (πέτρες στη χολή) που δεν έχει αντιμετωπιστεί. Η παρατεταμένη φλεγμονή στο πάγκρεας μπορεί να οδηγήσει σε παγκρεατική ανεπάρκεια και διαβήτη.
Ποια είναι τα συμπτώματα της παγκρεατίτιδας;
Το κύριο σύμπτωμα τόσο της οξείας όσο και της χρόνιας παγκρεατίτιδας είναι ο πόνος στην άνω κοιλιακή χώρα που μερικές φορές μπορεί να ακτινοβολεί στην πλάτη.
Τα συμπτώματα της οξείας παγκρεατίτιδας μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Κοιλιακός πόνος στην άνω κοιλιακή χώρα που συνήθως ακτινοβολεί στην πλάτη
- Πυρετό
- Ταχυκαρδία
- Ναυτία και έμετο
- Διατεταμένη και ευαίσθητη κοιλιά
Τα συμπτώματα της χρόνιας παγκρεατίτιδας είναι παρόμοια με εκείνα της οξείας παγκρεατίτιδας. Αλλά ακόμη μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Ηπιότερο κοιλιακό άλγος
- Διάρροια και απώλεια βάρους
- Διαβήτης
- Μετεωρισμός
- Δυσκοιλιότητα
- Στομαχικές διαταραχές και έμετο, οι οποίες μπορεί να έχουν εντονότερα συμπτώματα μετά το φαγητό
Παγκρεατίτιδα – Αίτια
Τα αίτια που μπορούν να οδηγήσουν σε μία κρίση παγκρεατίτιδας ποικίλουν, ενώ είναι αρκετά συχνό να συνυπάρχουν δύο ή περισσότεροι προδιαθεσικοί παράγοντες.
Ενδεικτικά, οι καταστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε οξεία παγκρεατίτιδα περιλαμβάνουν:
- Πέτρες στη χολή
- Υπέρμετρη Κατανάλωση Αλκοόλ
- Ορισμένα φάρμακα (π.χ. στεροειδή)
- Υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα (υπερτριγλυκεριδαιμία)
- Υψηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα (υπερασβεστιαιμία)
- Καρκίνος στο πάγκρεας
- Παρωτίτιδα
- Ιατρογενή αίτια
- Κυστική ίνωση
- Σήψη
- Τραυματισμό στην κοιλιά
- Παχυσαρκία
- Τσίμπημα σκορπιού
- Ιδιοπαθή αίτια
Παράγοντες κινδύνου παγκρεατίτιδας
Διάφοροι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης παγκρεατίτιδας. Αυτοί μπορεί να περιλαμβάνουν:
- αλκοόλ (περισσότερα από δύο ποτά την ημέρα)
- παχυσαρκία
- κάπνισμα
- κληρονομικότητα
Ένας συνδυασμός παραγόντων, όπως το κάπνισμα και το οικογενειακό ιστορικό παγκρεατίτιδας, αυξάνει τις πιθανότητες ανάπτυξης της πάθησης.
Διάγνωση Παγκρεατίτιδας
Για τη διάγνωση της παγκρεατίτιδας, ο ασθενής θα πρέπει να υποβληθεί σε μια σειρά εξετάσεων, κατόπιν της λήψης ολοκληρωμένου ιατρικού και οικογενειακού ιστορικού.
Ο ιατρός, μετά από τη λήξη ιστορικού και την ολοκλήρωση της κλινικής εξέτασης, διενεργεί μια σειρά από εξετάσεις αίματος και ούρων, καθώς και απεικονιστικές εξετάσεις. Έλεγχοι όπως η αξονική και μαγνητική τομογραφία κοιλίας παρουσιάζουν αναλυτικά την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το πάγκρεας, τη σοβαρότητα της φλεγμονής που έχει υποστεί το όργανο, καθώς και τυχόν συνυπάρχουσες ανωμαλίες.
Μεταξύ αυτών:
Εργαστηριακές εξετάσεις: Αμυλάση αίματος και ούρων, λιπάση αίματος, μέτρηση αιματοκρίτη, ουρίας και ασβεστίου. Παράλληλα, σε ασθενείς με παγκρεατίτιδα μπορεί να παρατηρηθεί αύξηση των λευκών αιμοσφαιρίων, γεγονός το οποίο καθιστά απαραίτητη την καταμέτρησή τους.
Απεικονιστικές εξετάσεις: Υπερηχογράφμα κοιλίας, αξονική τομογραφία άνω κοιλίας. Η τελευταία αποτελεί την σαφέστερη απεικονιστική μέθοδο για τη διάγνωση της οξείας παγκρεατίτιδας, καθώς και βοηθά στην παρακολούθηση της πορείας της νόσου.
Παγκρεατίτιδα – Θεραπεία
Η θεραπεία για οξεία ή χρόνια παγκρεατίτιδα είναι, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, συντηρητική και απαιτεί την εισαγωγή του ασθενή στο νοσοκομείο. Το πάγκρεας έχει βασικό ρόλο στην πέψη των τροφών και χρειάζεται ξεκούραση για να επουλωθεί. Για το λόγο αυτό, χορηγούνται στον ασθενή ενδοφλέβια υγρά και φάρμακα, όπως τα αναλγητικά, ενώ σπανιότερα συνιστάται η χρήση ενδοφλέβιων αντιβιοτικών.
Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η γρήγορη σίτιση του ασθενή επιταχύνει την ανάρρωση. Οι πιο πολλοί ασθενείς αισθάνονται καλύτερα μετά από μερικές μέρες, ωστόσο άλλοι ασθενείς χρειάζονται περισσότερο χρόνο, αναλόγως της βαρύτητας της παγκρεατίτιδας, για να αναρρώσουν επαρκώς. Σε περιπτώσεις που η συντηρητική θεραπεία αποβεί ανεπαρκής, τότε προτείνεται η χειρουργική θεραπεία.
Χειρουργική επέμβαση για την παγκρεατίτιδα
Η χειρουργική επέμβαση στο πάγκρεας σπάνια χρειάζεται πλέον καθώς οι περισσότεροι ασθενείς θα ανταποκριθούν πάρα πολύ καλά στη συντηρητική θεραπεία. Χειρουργείο απαιτείται σε περίπτωση που η παγκρεατίτιδα οφείλεται σε πέτρες στη χολή (χολολιθίαση), αν η κατάσταση του ασθενούς το επιτρέπει. Το χειρουργείο γίνεται λαπαροσκοπικά και με σκοπό την αφαίρεση της χοληδόχου κύστης (Λαπαροσκοπική Χολοκυστεκτομή).
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής χειρουργικής στην αντιμετώπιση της παγκρεατίτιδας;
Η λαπαροσκοπική χειρουργική διασφαλίζει σήμερα υψηλά ποσοστά επιτυχίας, μειώνοντας σημαντικά τον κίνδυνο επιπλοκών και τον μετεγχειρητικό πόνο, επιταχύνοντας παράλληλα την ανάρρωση του ασθενή μετά το χειρουργείο. Γενικά, οι ελάχιστα επεμβατικές χειρουργικές μέθοδοι (λαπαροσκοπική και ρομποτική χειρουργική) διασφαλίζουν τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια για έναν ασθενή, όταν πραγματοποιούνται από έναν έμπειρο χειρουργό με πολυετή εμπειρία στον χώρο.
Ο Γενικός Χειρουργός Παναγιώτης Γεωργίου διαθέτει μεγάλη εμπειρία στην λαπαροσκοπική χειρουργική. Έχει εργαστεί σε μερικά από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία του Λονδίνου, όπως είναι και το Hammersmith Hospital, το οποίο είναι κέντρο αναφοράς στη χειρουργική Ήπατος και Χοληφόρων.