Καρκίνος Ορθού

Ο καρκίνος του ορθού είναι από τους πιο συχνούς καρκίνους και αποτελεί μείζον πρόβλημα υγείας. Προσβάλλει συχνότερα άτομα άνω της ηλικίας των 40 ετών. Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί αύξηση των περιστατικών και σε ασθενείς νεότερης ηλικίας.

Το ορθό είναι το τελευταίο τμήμα του παχέος εντέρου, το οποίο έχει μήκος περίπου 15cm. Είναι το τμήμα όπου αποθηκεύονται προσωρινά τα κόπρανα μέχρι την ολοκλήρωση της αφόδευσης.

Ο καρκίνος του ορθού συνήθως αναπτύσσεται αργά και μετά από αρκετά χρόνια. Ξεκινά συχνά ως μια μικρή διόγκωση του βλεννογόνου (εσωτερικό χιτώνας) του ορθού. Αυτό ονομάζεται πολύποδας εντέρου. Ορισμένοι από τους πολύποδες μπορούν μετά από πολλά χρόνια να εξελιχθούν σε καρκίνο.

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων ο καρκίνος του ορθού περιορίζεται τοπικά. Αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως όμως, μπορεί να εξαπλωθεί και σε άλλα όργανα, όπως είναι συνήθως το ήπαρ (συκώτι) και οι πνεύμονες.

Είναι ο καρκίνος του ορθού διαφορετικός από τον καρκίνο του παχέος εντέρου;

Οι δύο αυτοί καρκίνοι ομαδοποιούνται συχνά ως καρκίνοι του παχέος εντέρου. Προκαλούν συνήθως παρόμοια συμπτώματα και διαγιγνώσκονται με τον ίδιο τρόπο, συνήθως με κολονοσκόπηση.

Ενώ οι καρκίνοι του ορθού και του παχέος εντέρου είναι πολύ παρόμοιοι, οι θεραπευτική προσέγγιση διαφέρει σε πολλά σημεία, με τη χειρουργική αφαίρεση του καρκίνου να αποτελεί το θεμέλιο για την αποτελεσματική αντιμετώπιση. Για τον καρκίνο του ορθού, παίζει σημαντικό ρόλο και η ακτινοθεραπεία.

Ανατομικά η χειρουργική ογκολογία για το καρκίνο του ορθού είναι πιο απαιτητική από αυτή του παχέος εντέρου, καθώς το ορθό, βρίσκεται σε ένα στενό χώρο και επαφή με άλλα πυελικά όργανα, όπως η ουροδόχος κύστη, ο κόλπος και η μήτρα για τις γυναίκες και ο προστάτης για τους άνδρες. Γι’ αυτό το λόγο είναι απαραίτητο η χειρουργική του ορθού να πραγματοποιείται από εξειδικευμένους χειρουργούς, για το καλύτερο ογκολογικό και λειτουργικό αποτέλεσμα.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;

Οι παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του ορθού περιλαμβάνουν:

• Γενετικά σύνδρομα
  Τα γενετικά σύνδρομα που διέρχονται από γενιές της οικογένειάς σας μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο καρκίνου του ορθού, όπως είναι το σύνδρομο Οικογενειακής αδενωματώδης πολυπόστασης (FAP) και το σύνδρομο Lynch.
• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου
  Είναι πιο πιθανό να αναπτύξει κάποιος καρκίνο του ορθού εάν έχει γονέα, αδελφό ή παιδί με καρκίνο του ορθού.
• Προσωπικό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου, ορθού ή ωοθηκών
  Ο κίνδυνος καρκίνου του παχέος εντέρου είναι υψηλότερος εάν έχετε ήδη καρκίνο του ορθού, καρκίνο παχέος εντέρου ή πολύποδες εντέρου.
• Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου
  Οι χρόνιες φλεγμονώδεις παθήσεις του παχέος εντέρου και του ορθού, όπως η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn, αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του ορθού.
• Κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλκοολούχων ποτών ημερησίως
  Η τακτική κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλκοολούχων ποτών την εβδομάδα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου και του ορθού.
• Κάπνισμα
  Τα άτομα που καπνίζουν μπορεί να έχουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του ορθού.
• Αφρο-αμερικανική καταγωγή
• Διαβήτης
  Τα άτομα με ανεπαρκώς ελεγχόμενο διαβήτη τύπου 2 μπορεί να έχουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου.
• Παχυσαρκία
  Η παχυσαρκία αυξάνει το ρίσκο για καρκίνο παχέος εντέρου και ορθού.
• Ηλικία
  Η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου αυξάνεται με την ηλικία.

Ποια είναι συμπτώματα του Καρκίνου του Ορθού;

Τα συμπτώματα που μπορούν να προκληθούν από καρκίνο του ορθού είναι:

• Αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου, όπως διάρροια, δυσκοιλιότητα ή συχνότερες κινήσεις του εντέρου
• Σκούρο ή έντονο κόκκινο αίμα στα κόπρανα
• Γενική κοιλιακή δυσφορία (συχνό κοιλιακό άλγος, φούσκωμα, πληρότητα ή κράμπες)
• Αίσθηση ότι το έντερο δεν αδειάζει εντελώς (τεινεσμός)
• Αλλαγή στην όρεξη
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους
• Αίσθημα αδυναμίας ή κόπωσης

Ποια είναι η θεραπεία του Καρκίνου Ορθού;

Η θεραπεία του καρκίνου του ορθού ποικίλλει ανάλογα με το στάδιο και τη θέση του όγκου σε σχέση με το πρωκτό κατά τη διάγνωση.

Σε πολύ αρχικό στάδιο, όταν η νόσος είναι ακόμα περιορισμένη στον βλεννογόνο, η αφαίρεση μπορεί να πραγματοποιηθεί διαπρωκτικά με την χρήση λαπαροσκοπικής πλατφόρμας TaMIS (Transanal Minimally Invasive Surgery), χωρίς χειρουργικές τομές από την κοιλιά. Με αυτούς τους τρόπους επιτυγχάνεται άμεση ανάρρωση και επιστροφή στην καθημερινότητα εντός μίας ημέρας.

Για περιπτώσεις όπου ο ασθενής βρίσκεται σε πιο προχωρημένο στάδιο, ‘’gold standard’’ αποτελεί η ολική εκτομή του ορθού (Ολική Μεσο-ορθική εκτομή – TME: Total Mesorectal Excision) με ή χωρίς πλάγιο πυελικό λεμφαδενικό καθαρισμό (Lateral Pelvic Sidewall Lymphadenectomy), αναλόγως των προ-εγχειρητικών ευρημάτων και ανταπόκρισης στη προ-εγχειρητική θεραπεία).

Ο συνδυασμός της θεραπείας που χρειάζεται ο εκάστοτε ασθενής, καθώς και η σειρά, με την οποία θα εφαρμοστούν, αποφασίζεται από το ογκολογικό συμβούλιο και εξαρτάται από το στάδιο της νόσου.

Κολοστομία & Ειλεοστομία – Καρκίνος του Ορθού

Σε καρκίνους είναι πολύ χαμηλοί και βρίσκονται κοντά ή διηθεί τους σφιγκτήρες, η χημειο-ακτινοθεραπεία είναι συνήθως αναγκαία προ-εγχειρητικά. Εάν ο καρκίνος είναι πολύ χαμηλά και διηθεί τους σφιγκτήρες, η κοιλιοπεριναϊκή εκτομή και προσφέρει το καλύτερο ογκολογικό αποτέλεσμα. Σε ένα μικρό ποσοστό αυτών των ασθενών, η ανταπόκριση του καρκίνου είναι πλήρης. Σε μερικούς από αυτούς τους ασθενείς μπορεί να εφαρμοστεί η διασφιγκτηριακή εκτομή του ορθού και έτσι να αποφευχθεί η μόνιμη κολοστομία.

Όταν έχει προηγηθεί ακτινοβολία της πυέλου και η αναστόμωση είναι πολύ κοντά στους σφιγκτήρες, συνήθως χρειάζεται μια προσωρινή ειλεοστομία, η οποία μπορεί να κλειστεί μετά από μερικές εβδομάδες.

Λαπαροσκοπική και Ρομποτική Χειρουργική

Με την πάροδο του χρόνου και την εξέλιξη της τεχνολογίας, οι καρκίνοι του παχέος εντέρου έτσι και του καρκίνου του ορθού, αντιμετωπίζονται με τη χρήση ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών, οι οποίες προσφέρουν ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο και τραύμα, επιταχύνοντας την ανάρρωση του ασθενή.

Διεθνείς μελέτες έχουν αναδείξει ως κύριο πλεονέκτημα της Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής την ταχύτερη ανάρρωση με λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο. Ως αποτέλεσμα είναι το εργαλείο επιλογής στα διεθνή κέντρα αναφοράς για την αντιμετώπιση του καρκίνου του ορθού.

Η Ρομποτική Χειρουργική αποτελεί ένα σύγχρονο εργαλείο για την χειρουργική ογκολογία με εφάμιλλα αποτελέσματα της λαπαροσκοπικής χειρουργικής, προσφέροντας μεγαλύτερη άνεση στον χειρουργό που εκτελεί την επέμβαση.

Πότε είναι απαραίτητη η Ακτινοθεραπεία;

Η απόφαση για χορήγηση προεγχειρητικής ακτινοθεραπείας ή χημειο-ακτινοθεραπείας βασίζεται στα ευρήματα της Μαγνητικής τομογραφίας. Είναι απαραίτητη σε προχωρημένο στάδιο καρκίνου του ορθού, όταν ο καρκίνος είναι κοντά στα όρια ή διηθεί παρακείμενα όργανα ή ιστούς στην πύελο, και όταν υπάρχει μετάσταση στους λεμφαδένες της περιοχής. Υπάρχει το βραχύ σχήμα ακτινοθεραπείας το οποίο χορηγείται σε 5 ημέρες και ο ασθενής πρέπει να χειρουργηθεί μέσα σε 10 ημέρες από την έναρξη της ακτινοθεραπείας, και το μακρύ σχήμα χημειο-ακτινοθεραπείας το οποίο χορηγείται μέσα σε 6 εβδομάδες. Στις 6 εβδομάδες πραγματοποιείται επανασταδιοποίηση και αναλόγως της ανταπόκρισης προγραμματίζεται το χειρουργείο.

Σε ορισμένες περιπτώσεις η ακτινοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί και μετεγχειρητικά.

Προχωρημένος καρκίνος του ορθού

Ένα μικρό ποσοστό των ασθενών παρουσιάζονται με προχωρημένο καρκίνο του ορθού μέσα στην πύελο. Ο καρκίνος αυτός μπορεί να έχει διηθήσει την κύστη, τον προστάτη, το ιερό οστό, τα λαγόνια αγγεία αλλά και τον κόλπο στις γυναίκες.

Αυτά τα περιστατικά είναι πολύ περίπλοκα και πρέπει να αντιμετωπίζονται από εξειδικευμένους χειρουργούς μαζί με την ομάδα τους. Μέχρι πριν μερικά χρόνια τα περιστατικά αυτά θωρούντουσαν ανεγχείρητα. Με την πρόοδο της αναισθησίας, της εντατικής παρακολούθησης και των απεικονιστικών μεθόδων, ο προγραμματισμός και η επιτυχής αποπεράτωση αυτών των χειρουργείων είναι πλέον εφικτά.

Υποτροπιάζοντας Καρκίνος του Ορθού

• Οι υποτροπές μετά από το χειρουργείο είναι ελάχιστες, όταν το χειρουργείο πραγματοποιείται από εξειδικευμένο χειρουργό ορθού
• Η υποτροπή μετά από εγχείρηση του ορθού μπορεί να φτάσει και μέχρι και 6%. Διεθνείς μελέτες έχουν δείξει ότι το ρίσκο για υποτροπή εξαρτάται κατά κύριο λόγο από την ποιότητα του χειρουργείου και το τελικό στάδιο της νόσου.
• Οι καρκίνοι αυτοί μπορούν να αντιμετωπιστούν επιτυχώς, όταν το χειρουργείο πραγματοποιηθεί από εξειδικευμένο χειρουργό με εμπειρία στην χειρουργική αντιμετώπιση του υποτροπιάζοντα καρκίνο του ορθού.

Ο Dr.Παναγιώτης Γεωργίου είναι εξειδικευμένος στη σύγχρονη χειρουργική ογκολογία του παχέος εντέρου και ορθού.
Έχει μεγάλη εμπειρία και κλινικό ενδιαφέρον στην αντιμετώπιση του προχωρημένου και υποτροπιάζοντος καρκίνου. Εκπαιδεύτηκε σε μερικά από τα μεγαλύτερα κέντρα αναφοράς στη Μεγάλη Βρετανία, όπως το St Mary’s, Royal Marsden, St Mark’s and Hammersmith Hospitals.