Πρόγραμμα Ταχείας Μετεγχειρητικής Ανάρρωσης

Τι είναι το πρόγραμμα ταχείας ανάρρωσης;

Είναι ένα περί-εγχειρητικό πρόγραμμα που έχει στόχο την ταχεία επάνοδο του ασθενή στην καθημερινότητά του. Είναι βασισμένο σε τεκμηριωμένες μελέτες των τελευταίων χρόνων και βασίζεται στην άμεση κινητοποίηση, σίτιση και άσκηση του ασθενή μετά το χειρουργείο. Έχει αποδειχθεί ότι το πρόγραμμα αυτό μειώνει την πιθανότητα μετεγχειρητικών επιπλοκών.

Το πρόγραμμα επιταχύνει την μετεγχειρητική ανάρρωση βοηθώντας:

• την γρήγορη επανέναρξη της λειτουργίας του εντέρου
• τον ασθενή να σταθεί και να κινητοποιηθεί
• την θετική ψυχολογία, την αίσθηση αυτονομίας και ενθάρρυνση του ασθενή.

Ως αποτέλεσμα μειώνει το ρίσκο για:

• λοιμώξεις του αναπνευστικού
• παραλυτικό ειλεό
• εν-τω-βάθει φλεβο-θρόμβωση (θρόμβοι στις φλέβες στα κάτω άκρα, και πνεύμονες)

Η αποτελεσματικότητα του προγράμματος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την προετοιμασία, εμπεριστατωμένη ενημέρωση, συνεχή επικοινωνία και συνεργασία του ασθενή με την ιατρική ομάδα. Το πρόγραμμα αυτό στην ολότητα του δεν είναι κατάλληλο για όλους τους ασθενείς. Ωστόσο, με κατάλληλες προσαρμογές, οι πιο πολλοί ασθενείς μπορούν να επωφεληθούν από επιμέρους στοιχεία του προγράμματος. Χρειάζεται λοιπόν μεγάλη εμπειρία από την χειρουργική ομάδα για να αναγνωρίσει τις ιδιαιτερότητες κάθε περίπτωσης, και να τροποποιήσει το πρόγραμμα στα μέτρα του κάθε ασθενή αν αυτό χρειαστεί.

Προ-εγχειρητικός Έλεγχος

Πριν από το χειρουργείο οι ασθενείς θα περάσει από προ-εγχειρητικό έλεγχο. Κατόπιν ο ασθενής θα εξεταστεί από την αναισθησιολογική ομάδα. Σκοπός του προ-εγχειρητικού ελέγχου είναι η αναγνώριση των ασθενών αυξημένου κινδύνου, ούτως ώστε να γίνουν οι κατάλληλες ρυθμίσεις και να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα μετεγχειρητικών επιπλοκών.

Αναλόγως του περιστατικού, κατά τον προ-εγχειρητικό έλεγχο γίνονται οι πιο κάτω εξετάσεις:

• Αιματολογικές εξετάσεις
• Ομάδα αίματος και Rhesus (για μεγάλα χειρουργεία)
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα
• Γενική Ούρων
• Ακτινογραφία Θώρακος

Πριν το χειρουργείο

Είναι πολύ σημαντικό πριν το χειρουργείο:

• Η καλή διατροφή είναι απαραίτητη για την καλή ανάρρωση
• Ο ασθενής να παραμείνει όσο πιο δραστήριος γίνεται
• Να σταματήσει το κάπνισμα και το αλκοόλ

Την ημέρα του χειρουργείου

Ο ασθενής συνεχίζει να πίνει διαυγή υγρά (νερό, τσάι και καφέ χωρίς γάλα) μέχρι και 2 ώρες πριν το χειρουργείο. Για μεγάλα χειρουργεία ο ασθενής λαμβάνει ρόφημα υδατανθράκων δύο ώρες πριν το χειρουργείο. Αναλόγως του χειρουργείου μπορεί να χρησιμοποιηθεί επισκληρίδιος για τον έλεγχο του μετεγχειρητικού πόνου. Η καλή μετεγχειρητική αναλγησία είναι εξαιρετικής σημασίας καθώς βοηθάει την επίτευξη των επί μέρους στόχων του προγράμματος και την ταχύτερη ανάρρωση του ασθενούς.

Αμέσως μετά το χειρουργείο

Το πρόγραμμα ξεκινάει άμεσα μετά το χειρουργείο και συνεχίζει μέχρι να πάρει εξιτήριο ο ασθενής.

Κινητοποίηση και Φυσικοθεραπεία
Ο στόχος είναι ο ασθενής να περάσει όσο πιο πολύ χρόνο καθισμένος σε καρέκλα με μικρά διαλείμματα στο κρεβάτι. Αν είναι δυνατόν να σταθεί και να περπατήσει λίγα μέτρα με βοήθεια. Ο ασθενής πρέπει να κάνει αναπνευστικές ασκήσεις.

Ο ουροκαθετήρας (Folley) αφαιρείται με την κινητοποίηση ή μετά την αφαίρεση της επισκληρίδιου.

Δίαιτα
Ξεκινάει με διαυγή υγρά και αναλόγως της προόδου καταλήγει σε πολτώδη ή ελεύθερη δίαιτα μέχρι να πάρει εξιτήριο ο ασθενής. Ο καφές χωρίς γάλα αρχικά, και η χρήση τσίχλας έχουν αποδειχθεί πως μπορούν να επιταχύνουν την επανεκκίνηση του εντέρου κατά μία μέρα.

Σε ασθενείς που έχουν χειρουργηθεί λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά ο ρινογαστρικός καθετήρας (Levin) αφαιρείται με το πέρας του χειρουργείου και αποφεύγεται η χρήση παροχετεύσεων όποτε είναι δυνατόν.

Αναλγησία
Η αποτελεσματική αναλγησία είναι απαραίτητη για την επιτυχία του προγράμματος. Σε χειρουργεία του παχέος εντέρου και του ορθού, η επισκληρίδιος αναλγησία συμβάλλει στην ταχεία κινητοποίηση του ασθενή και του εντέρου, καθώς μειώνονται οι ανάγκες για οπιοειδή αναλγητικά και οι παρενέργειές τους.

Ναυτία
Η χρήση της αναισθητικής τεχνικής TIVA μειώνει το ενδεχόμενο μετεγχειρητικής ναυτίας, η οποία αντιμετωπίζεται με τα κατάλληλα αντιεμετικά αν προκύψει. Επίσης, η αποτελεσματική αντιμετώπιση του πόνου με περιοχική αναλγησία μειώνει την ανάγκη για οπιοειδή αναλγητικά, τα οποία συχνά προκαλούν ναυτία.

Εξιτήριο

Οι ασθενείς παίρνουν εξιτήριο όταν:

• σιτίζονται
• περπατάνε
• έχει κινητοποιηθεί το έντερο (αέρια/αφόδευση)
• ο πιθανόν πόνος είναι υπό ικανοποιητικό έλεγχο
• είναι απύρετοι