Χολοκυστίτιδα

Εισαγωγή

Οξεία χολοκυστίτιδα, ονομάζεται η κατάσταση κατά την οποία η χοληδόχος κύστη φλεγμαίνει. Συνήθως είναι αποτέλεσμα από απόφραξη του κυστικού πόρου από χολόλιθους και οδηγεί σε πόνο, σήψη και σε κάποιες περιπτώσεις σε πιο σοβαρές καταστάσεις αν αφεθεί χωρίς θεραπεία. Οι χολόλιθοι είναι μικρές πέτρες που σχηματίζονται στη χοληδόχο κύστη, οι οποίες αποτελούνται συνήθως από χοληστερόλη. Ο κυστικός πόρος είναι ένας μικρός σωλήνας που ενώνει τη χοληδόχο κύστη στον χοληφόρο δέντρο.

Οι πέτρες στη χολή (χολολιθίαση) είναι μία πολύ συχνή πάθηση η οποία στις πιο πολλές περιπτώσεις είναι χωρίς συμπτώματα (ασυμπτωματική), αλλά περιστασιακά μπορεί να προκαλέσει επεισόδια πόνου (κολικοί των χοληφόρων) ή άλλες επιπλοκές όπως οξεία χολοκυστίτιδα, χολαγγειίτιδα και παγκρεατίτιδα. Η οξεία χολοκυστίτιδα είναι δυνητικά σοβαρή λόγω του κινδύνου σοβαρών επιπλοκών και συνήθως χρειάζεται να αντιμετωπιστεί στο νοσοκομείο.

Αυτό το άρθρο περιγράφει τα βασικά στοιχεία της οξείας χολοκυστίτιδας, συμπεριλαμβανομένων των συμπτωμάτων της, των διαγνωστικών διαδικασιών, των μοντέρνων ιατρικών θεραπειών και του ρόλου του χειρουργού στη διαχείριση αυτής της πάθησης.

Συμπτώματα και διάγνωση

Το κύριο σύμπτωμα που αναφέρουν οι ασθενείς με οξεία χολοκυστίτιδα είναι ένας ξαφνικός, οξύς πόνος στην άνω δεξιά κοιλιακή χώρα, ο οποίος μπορεί να αντανακλά στην πλάτη ή στον δεξιό ώμο. Ο πόνος της οξείας χολοκυστίτιδας είναι συνήθως επίμονος και δεν υποχωρεί μέσα σε λίγες ώρες. Το προσβεβλημένο μέρος της κοιλιάς είναι συνήθως πολύ ευαίσθητο στην ψηλάφηση και πολλές φορές ο πόνος επιδεινώνεται με βαθιά αναπνοή.

Ο οξύς πόνος μπορεί επίσης να συνοδεύεται σε κάποιες περιπτώσεις με τα πιο κάτω συμπτώματα:

πυρετό
έμετο
καχεξία
ιδρώτα
απώλεια της όρεξης
ταχυκαρδία
κιτρίνισμα του δέρματος και του λευκού των ματιών (ίκτερος)
μάζα στην κοιλιά

Είναι σημαντικό η οξεία χολοκυστίτιδα να διαγνωστεί το συντομότερο δυνατό, για την αποτελεσματική θεραπεία και γρήγορη ανάρρωση του ασθενή, καθώς υπάρχει κίνδυνος να αναπτυχθούν σοβαρές επιπλοκές εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα.

Τι προκαλεί την οξεία χολοκυστίτιδα;

Τα αίτια της οξείας χολοκυστίτιδας μπορούν να ομαδοποιηθούν σε 2 κύριες κατηγορίες: την λιθιασική (παρουσία χολόλιθων) και μη λιθιασική (απουσία χολόλιθων) χολοκυστίτιδα.

Λιθιασική Χολοκυστίτιδα (παρουσία πετρών στη χολή – χολολιθίασης)

Η λιθιασική χολοκυστίτιδα είναι ο πιο κοινός και συνήθως λιγότερο σοβαρός τύπος οξείας χολοκυστίτιδας. Αντιπροσωπεύει περίπου το 95% όλων των περιπτώσεων.

Η λιθιασική χολοκυστίτιδα συνήθως αναπτύσσεται όταν η κύρια παροχή της χοληδόχου κύστης, ο κυστικός πόρος, φράσσεται από έναν χολόλιθο ή από χολική λάσπη.

Η απόφραξη στον κυστικό πόρο εμποδίζει την παροχέτευση της χολής στο έντερο με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πίεση στο εσωτερικό της χοληδόχου κύστης προκαλώντας τη φλεγμονή της. Ο πολλαπλασιασμός των βακτηρίων μέσα στη χοληδόχο κύστη μπορεί μερικές φορές να οδηγήσει σε σήψη.

Αλιθιασική Χολοκυστίτιδα (απουσία χολόλιθων)

Αλιθιασική χολοκυστίτιδα ονομάζεται η κατάσταση εκείνη που η χοληδόχος κύστη φλεγμαίνει χωρίς να υπάρχουν πέτρες στη χολή. Είναι λιγότερο συχνή, αλλά και πιο σοβαρή, από την λιθιασική χολοκυστίτιδα.

Η ακριβής αιτία της χολοκυστίτιδας αυτής δεν είναι γνωστή. Παρουσιάζεται συνήθως σε ασθενείς που ήδη νοσηλεύονται στο νοσοκομείο με κάποια βαριά πάθηση η οποία μπορεί να συμβάλει σε καταβολή και ανοσοκαταστολή του ασθενούς. Θεωρείται πολύ σοβαρή κατάσταση με υψηλή νοσηρότητα και απαιτεί άμεση αντιμετώπιση.

Διάγνωση

Το κλινικό σημείο που οδηγεί στη διάγνωση οξείας χολοκυστίτιδας ονομάζεται σημείο Murphy. Ο ιατρός πιέζει βαθιά την κοιλιά στην περιοχή της χοληδόχου κύστης και ζητάει από τον ασθενή να πάρει μία βαθιά αναπνοή.

Κατά τη βαθιά εισπνοή η χοληδόχος κύστη κινείται προς τα κάτω ακουμπώντας το χέρι του ιατρού και ο ασθενής αυτόματα σταματάει καθώς αυξάνεται ο πόνος στην περίπτωση οξείας χολοκυστίτιδας. Σε αυτή την περίπτωση το σημείο ονομάζεται Murphy’s θετικό και μπορεί να είναι διαγνωστικό οξείας χολοκυστίτιδας.

Εάν τα συμπτώματά και η κλινική εξέταση υποδεικνύουν την διάγνωση οξείας χολοκυστίτιδα, ο γιατρός θα παραπέμψει αμέσως τους ασθενείς στο νοσοκομείο για περαιτέρω εξετάσεις, για επιβεβαίωση της διάγνωσης και της βαρύτητας αυτής, και θεραπεία.

Οι εξετάσεις που μπορεί να κάνετε στο νοσοκομείο περιλαμβάνουν:

εξετάσεις αίματος
έλεγχος ζωτικών σημείων
υπερηχογράφημα κοιλίας – το οποίο στις περισσότερες περιπτώσεις είναι διαγνωστικό

Οι ασθενείς με διάγνωση οξείας χολοκυστίτιδας, συνήθως γίνονται εισαγωγή στο νοσοκομείο για θεραπεία.

Θεραπεία

Η αρχική προσέγγιση για τη διαχείριση της οξείας χολοκυστίτιδας περιλαμβάνει την αντιμετώπιση του πόνου και τον έλεγχο της λοίμωξης.

Η αρχική θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει τα εξής:

νήστις για να ‘’ξεκουραστεί’’ η χοληδόχος κύστη
χορήγηση ενδοφλέβιας αγωγής με υγρά και αντιβιοτικά για την πρόληψη της αφυδάτωσης και θεραπεία της φλεγμονής/λοίμωξης αντίστοιχα
χορήγηση παυσίπονων για την ανακούφιση του πόνου

Αυτή η συντηρητική αντιμετώπιση στοχεύει στη μείωση της φλεγμονής και στην πρόληψη περαιτέρω επιπλοκών. Αυτές συχνά πρέπει να συνεχιστούν για έως και μια εβδομάδα, αναλόγως της ανταπόκρισης, κατά τη διάρκεια της οποίας μπορεί να χρειαστεί ο ασθενής να παραμείνει στο νοσοκομείο.

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με τον Dr. Παναγιώτη Γεωργίου

Ιατρικό Κέντρο Αθηνών Λεωφ. Κηφισίας 56 & Δελφών, Μαρούσι

+30 21 0686 2040

697 0347 007

info@georgioumd.gr

colorectalgr@gmail.com

Χειρουργική Παρέμβαση: Ο Ρόλος του χειρουργού

Ενώ η αρχική αγωγή μπορεί προσωρινά να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα της οξείας χολοκυστίτιδας, η χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση της χοληδόχου κύστης (χολoκυστεκτομή) είναι συχνά απαραίτητη για την οριστική αντιμετώπιση της χολολιθίασης και πρόληψη της υποτροπής και των πιθανών επιπλοκών. Ο χρόνος που θα πραγματοποιηθεί η επέμβαση είναι μια κρίσιμη απόφαση που λαμβάνεται με βάση την κατάσταση του ασθενούς, τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και την παρουσία τυχόν επιπλοκών. Συχνά αν ο ασθενής είναι σε καλή κλινική κατάσταση, συνιστάται η αφαίρεση της χοληδόχου κύστεως (χολοκυστεκτομή) εντός 1 εβδομάδας από την έναρξη των συμπτωμάτων.

Η χολοκυστεκτομή πλέον πραγματοποιείται με ελάχιστα επεμβατική χειρουργική προσπέλαση, είτε λαπαροσκοπικά είτε ρομποτικά. Η λαπαροσκοπική/ρομποτική Χολοκυστεκτομή είναι η επέμβαση κατά την οποία αφαιρείται η χοληδόχος κύστη μέσω μικρών τομών στην κοιλιά, με τη βοήθεια κάμερας και ειδικών εργαλείων. Βοηθάει στη μείωση του μετεγχειρητικού πόνου και του χρόνου ανάρρωσης. Επίσης λόγω των μικρότερων ουλών σε σχέση με την ανοικτή χειρουργική, μειώνεται σημαντικά και η πιθανότητα εμφάνισης μετεγχειρητικής κήλης.

Μετεγχειρητική πορεία – Τι να περιμένει ο ασθενής

Η ανάρρωση από τη λαπαροσκοπική/ρομποτική χολοκυστεκτομή όταν πραγματοποιείται σε έδαφος οξείας χολοκυστίτιδας, συνήθως περιλαμβάνει μια σύντομη παραμονή στο νοσοκομείο, ακολουθούμενη από μια περίοδο ανάπαυσης και σταδιακή επιστροφή στις κανονικές δραστηριότητες. Ο ασθενής σιτίζεται και κινητοποιείται από την ίδια ημέρα, χωρίς να υπάρχουν περιορισμοί στο φαγητό.

Μερικοί άνθρωποι που έχουν αφαιρέσει τη χοληδόχο κύστη τους έχουν συμπτώματα φουσκώματος και χαλαρών κενώσεων μετά την κατανάλωση ορισμένων τροφών, κάτι το οποίο μπορεί να αντιμετωπιστεί με την χορήγηση χολικών αλάτων. Η παρενέργεια αυτή είναι πολύ σπα΄νια και συνήθως βελτιώνεται με την πάροδο του χρόνου. Οι ασθενείς ζουν μια απολύτως φυσιολογική ζωή χωρίς χοληδόχο κύστη. Το όργανο μπορεί να είναι χρήσιμο, αλλά δεν είναι απολύτως απαραίτητο καθώς το συκώτι εξακολουθεί να παράγει χολή για την πέψη των λιπών.

Εναλλακτικές στη χειρουργική επέμβαση

Μερικές φορές η χειρουργική επέμβαση μπορεί να μην είναι επιλογή. Σε περιπτώσεις για παράδειγμα, που οι ασθενείς έχουν μία άλλη πάθηση που καθιστά τη χειρουργική επέμβαση ακατάλληλη, ή η κλινική τους εικόνα είναι αρκετά σοβαρή για να μην επιτρέπει τη χειρουργική επέμβαση.

Εάν η χειρουργική επέμβαση δεν είναι επιλογή, η χοληδόχος κύστη μπορεί να παροχετευτεί με την βοήθεια επεμβατικού ακτινολόγου, ο οποίος τοποθετεί ένα μικρό σωλήνα, με χρήση αξονικού τομογράφου ή υπέρηχου, στη χοληδόχο κύστη. Αυτό γίνεται συνήθως μέσω μιας τομής στο δέρμα της κοιλιάς.

Πιθανές επιπλοκές οξείας χολοκυστίτιδας

Χωρίς κατάλληλη θεραπεία, η οξεία χολοκυστίτιδα μπορεί μερικές φορές να οδηγήσει σε δυνητικά απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές.

Οι κύριες επιπλοκές της οξείας χολοκυστίτιδας είναι:

νέκρωση του τοιχώματος της χοληδόχου κύστης (γάγγραινα) – που μπορεί να προκαλέσει μια σοβαρή σήψη
διάτρηση χοληδόχου κύστης – η οποία μπορεί να προκαλέσει περιτονίτιδα ή συσσώρευση πύου (τοπικό απόστημα)

Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να είναι απαραίτητη η πραγματοποίηση επείγουσας χειρουργικής επέμβασης για την αφαίρεση της χοληδόχου κύστης και την αντιμετώπιση των επιπλοκών.

Πρόληψη οξείας χολοκυστίτιδας

Η πρόληψη επικεντρώνεται στη μείωση των παραγόντων κινδύνου για εμφάνιση λίθων στη χοληδόχο κύστη, την κύρια αιτία της οξείας χολοκυστίτιδας. Μια υγιεινή διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, η διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους και η τακτική άσκηση μπορούν όλα να συμβάλουν στην υγεία της χοληδόχου κύστης και να μειώσουν τις πιθανότητες σχηματισμού χολόλιθων.

Συμπέρασμα

Η οξεία χολοκυστίτιδα είναι μια απαιτητική πάθηση που απαιτεί έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση για την οριστική θεραπεία και πρόληψη σοβαρών επιπλοκών. Η εξέλιξη της τεχνολογίας στη διαγνωστική απεικόνιση και των ελάχιστα επεμβατικών χειρουργικών τεχνικών, έχουν συμβάλει ώστε η αφαίρεση της χοληδόχου κύστεως να πραγματοποιείται με την μέγιστη ασφάλεια.

Για όσους αντιμετωπίζουν οξεία χολοκυστίτιδα, η κατανόηση της πάθησης, των επιλογών θεραπείας και της διαδικασίας αποκατάστασης είναι απαραίτητη. Οι ασθενείς πρέπει να συμβουλευτούν τον κατάλληλο ιατρού μπορεί να τους παρέχει εξατομικευμένες συμβουλές και πλάνο θεραπείας για την αποτελεσματική διαχείριση αυτής της κρίσιμης παθολογίας.

Πότε να λάβετε ιατρική συμβουλή

Επισκεφθείτε έναν γιατρό το συντομότερο δυνατό εάν αναπτύξετε ξαφνικό και έντονο κοιλιακό άλγος, ιδιαίτερα εάν διαρκεί περισσότερο από μερικές ώρες ή συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα, όπως ίκτερο και υψηλή θερμοκρασία.

Ο Γενικός Χειρουργός Παναγιώτης Γεωργίου διαθέτει μεγάλη εμπειρία στη χειρουργική της χοληδόχου κύστης, και στις επιπλοκές της όπως είναι η οξεία χολοκυστίτιδα. Έχει εργαστεί σε μερικά από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία του Λονδίνου, όπως είναι και το Hammersmith Hospital, το οποίο είναι κέντρο αναφοράς στη χειρουργική Ήπατος και Χοληφόρων.

Δεύτερη Γνώμη

Καλέστε μας